Талдау үлгілері (Примеры разборов)

Талдау үлгілері (примеры разборов)
Сөйлемнің синтаксистік талдау сызбасы (схема синтаксического разбора предложения)
1. Айтылу мақсатына қарай (по цели высказывания):
а) хабарлы, сұраулы, лепті, бұйрықты (повествовательное. вопросительное, восклицательное, побудительное)
2. Құрылысына қарай (по составу):
а) жай сөйлем (простое предложение)
б) құрмалас сөйлем (сложное предложение):
-мезгіл (времени), себеп-салдар (причинно-следственное), қарсылықты (противительное), шартты (условное), салыстырмалы (сопоставительное), түсіндірмелі (пояснительное), талғаулы (разделительное),
кезектес (чередующие), амал (действия), мақсат (цели).
3. Сөйлем мүшелері (члены предложения):
а) баяндауыш (сказуемое), бастауыш (подлежащее), толықтауыш (дополнение), анықтауыш (определение), пысықтауыш (обстоятельство).
4. Жай сөйлемнің түрлері (виды простых предложений):
а) жалаң, жайылма (нераспространенное, распространенное)
б) толымды, толымсыз (полное, неполное)
в) жақты, жақсыз (личное, безличное)
г) атаулы (назывное)
5. Сөз тіркесі (сочетание слов)
а) еркін тіркес/есімді, етістікті/ (свободное сочетание /именное, глагольное)
б) тұрақты тіркес (устойчивые сочетания)
6. Сөздердің байланысу түрлері (виды связи слов):
а) қиысу (согласование)
б) меңгеру (управление)
в) матасу (соподчинение)
г) қабысу (примыкание)
д) жанасу (сопричастность)
7. Сөздердің байланысу тәсілдері (способы связи слов):
а) интонация
б) жалғаулар (союзы)
в) септеулік шылаулар (послелоги)
г) орын тәртібі (порядок слов).